Pięć podstawowych elementów (pańca mahabhuta) – żywioły.
Dzięki żywiołom w ajurwedzie możemy określić specyficzną naturę każdego obiektu, ponieważ wszystko da się przypisać do ktorejś z tych pięciu kategorii. Stanowią one podstawowe, materialne elementy składowe zarówno całego wszechświata, jak i każdej żywej istoty.
Elementy same w sobie są o wiele bardziej subtelne, niż ich widzialne odpowiedniki. Jest to ajurwedyjski odpowiednik dzisiejszych terminów używanych w fizyce czy chemii na opisanie zjawisk w naturze i wszechświecie. To bardzo wyrafinowana metoda klasyfikacji nie tylko wszystkiego, co Nas otacza, w sensie materialnym, lecz również cyklicznym: dni, pory roku, okresy życia człowieka, itd., ponieważ w różnych okresach, dominują poszczególne elementy, które wpływają na zmianę charakterystyki danego okresu. Na przykład:
- dla dni jest to Dinacharya, czyli rutyna dnia codziennego, która określa jakie element są bardziej aktywne o danej porze dnia;
- dla pogody, czyli pór roku jest to Rituchary, czyli cykl pór roku - w ajurwedzie występuje 6 pór roku, lecz dla Naszej klasyfikacji są to: zimna i deszczowa zima (woda i ziemia), ciepła i wilgotna wiosna (woda i ogień), ciepłe i suche lato (ogień i powietrze), zimna i sucha jesień (powietrze i przestrzeń)
- dla okresu życia człowiaka są to: okres dzieciństwa, gdy ciało rośnie – woda i ziemia, dorosłość, gdy człowiek jest najbardziej wydajny, aktywny i zmienny – ogień, oraz wiek dojrzały, starość, gdy spada aktywność ruchowa, a ciało zaczyna słabnąć – przestrzeń i powietrze.
Wszystkie te żywioły zawarte są w każdy człowieku, każdym zwierzęciu, każdej roślinie, każdym pokarmie, itd.. Różnica i zarazem wyjątkowość każdej istoty i rzeczy polega na jej indywidualnej, specyficznej proporcji poszczególnych żywiołów (elementów) w sobie.
Przestrzeń - w ludzkim ciele każdy z żywiołów można zaobserować poprzezjego przejawy jakimi są – puste przestrzenie, czyli manifestacja eteru, tj. pusteprzestrzenie w ustach, nozdrzach, pęcherzykach płucnych, stawach, układziepokarmowym, np. jelitach, naczyniach krwionośnych i limfatycznych, tkankach, czy komórkach.
Powietrze - przestrzeń w ruchu nazywa się powietrzem I jest drugim elementem kosmicznym, elementem ruchu. Wewnątrz ciała ludzkiego powietrze przejawia się w większych poryszeniach mięśni, uderzeniach serca, w skurczu i rozkurczupłuc i w ruchu (perystaltyce) ścian żołądka i jelit. Odpowiedzi na bodźcezewnętrzne poprzez zmysły, centralny układ nerwowy i apparat ruchu są sterowane cielesnym powietrzem. Pod mikroskopem widać, że nawetnajmniejsza komórka samoczynnie się porusza.
Ogień - trzecim elementem jest ogień. Źródłem ognia i światła w układziesłonecznym jest słońce. W ludzkim ciele źródłem ognia jest metabolizm. Działaon w systemie trawienny, w szarych komórkach mózgu I przejawia się jakointeligencja. Ogień aktywizuje również siatktówkę oka, która odbiera światło. Temperatura ciała, procesy trawienne, w tym systemy enzymatyczne, procesymyślowe, widzenie i wszelka przemiana materii są funkcjami cielesnego ognia.
Woda – jest czwartym elementem w ciele. Przejawia się np. w wydzielaniu soków trawiennych, gruczołów ślinowych, w błonach śluzowych, w plazmie i cytoplazmie. Woda jest absolutnie niezbędna dla funkcjonowania tkanek, organów i rozmaitych układów w organizmie. Na przykład, odwodnienie spowodowane biegunką i wymiotami musi być leczone natychmiast, aby ocalić życie pacjenta. Ten element jest tak niezbędny, że wodą cielesną nazywa się wodą życia.
Ziemia – jest piątym i ostatnim elementem kosmosu, a który jest obecny również i w mikrokosmosie. Życie możliwe jest na tym planie, ponieważ ziemia podtrzymuje wszystkie istoty żyjące i nieożywione substancje na swojej stałej powierzchni. W ciele stałe struktury takie jak kości, chrząstki, paznokcie, mięśnie, ścięgna, skóra i włosy, wywodzą się z ziemi
Pięć podstawowych elementów łaczy się w różnych proporcjach, tworząc trzy podstawowe energie biologiczne zwane dosha (Dosa). Koncepcja dosha jest nadrzędna w ajurwedzie - wszystkie aspekty tej nauki, tj. dietetyka, diagnostyka, sposoby leczenia, dobór ziół, profilaktyka, ćwiczenia fizyczne, itd., są wyjaśniane w bezpośrednim odniesieniu do trzech dosha.
Chcesz dowiedzieć się więcej o dosha? Przeczytaj kolejny artykuł! :)
Pozostań w zdrowiu!
Namaste,
Bartosz
Lubelska 29
Rzeszów, 35-233
+48 601 332 615
bartosz.ludera1@gmail.com